Luật MiCA phân loại ABT vào nhóm "Asset-referenced tokens" (ART). Khoản 6, Điều 3(1) MiCA:

"Asset-referenced token means a type of crypto-asset that purports to maintain a stable value by referencing to any value or right or a combination thereof, including one or more official currencies."

---

 

Danh sách đề xuất phân loại tài sản số theo dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số <= Xem

---

MiCA phân loại tài sản mã hóa (crypto-assets) thành 3 nhóm chính:

Nhóm	Định nghĩa trong MiCA	Yêu cầu pháp lý
Asset-referenced tokens (ART)	Token gắn với giá trị tài sản thật (vàng, USD, EUR...)	Giống e-money, yêu cầu phép & giám sát
E-money tokens (EMT)	Token gắn với 1 loại tiền pháp định, dùng làm phương tiện thanh toán	Giống tiền điện tử, phải đăng ký như ngân hàng
Utility tokens	Cung cấp quyền truy cập vào sản phẩm/dịch vụ kỹ thuật số	Không phải xin phép, nhưng công bố minh bạch

---

Asset-referenced token (ART) là gì? Phân tích pháp lý theo Luật MiCA và gợi ý chính sách cho Việt Nam

1. Asset-referenced token (ART) là gì?

Asset-referenced token (ART), hay còn gọi là token bảo chứng tài sản, là một loại tài sản mã hóa (crypto-asset) được thiết kế để duy trì giá trị ổn định bằng cách tham chiếu đến một hoặc nhiều loại tài sản, quyền hoặc giá trị thực tế.

Theo Khoản 6, Điều 3(1) của Luật MiCA (EU Regulation 2023/1114), định nghĩa như sau:

“Asset-referenced token means a type of crypto-asset that purports to maintain a stable value by referencing to any value or right or a combination thereof, including one or more official currencies.”

Dịch tiếng Việt:

“Token tham chiếu tài sản là một loại tài sản mã hóa có mục tiêu duy trì giá trị ổn định bằng cách gắn với bất kỳ giá trị hoặc quyền nào, hoặc sự kết hợp giữa chúng, bao gồm một hoặc nhiều loại tiền tệ chính thức.”

Nói cách khác, ART là token được phát hành trên blockchain nhưng giá trị của nó phụ thuộc vào một loại tài sản thực (như vàng, bất động sản, cổ phiếu) hoặc một rổ tài sản. ART không được dùng đơn thuần cho thanh toán, mà chủ yếu mang mục tiêu tài chính hoặc đầu tư dài hạn.

---

2. Phân tích pháp lý theo Luật MiCA

2.1. ART trong hệ thống phân loại tài sản số của MiCA

Luật MiCA chia các loại crypto-asset thành ba nhóm chính:

• E-money token (EMT): neo theo một loại tiền pháp định (ví dụ: EUR).

• Asset-referenced token (ART): neo theo nhiều tài sản khác nhau hoặc quyền lợi tài sản.

• Utility token: cung cấp quyền truy cập vào dịch vụ kỹ thuật số.

ART nằm ở giữa hai thái cực: nó không phải là tiền, cũng không đơn thuần là công cụ kỹ thuật số. Nó là đại diện pháp lý cho quyền sở hữu một phần tài sản hoặc giá trị thực tế.

2.2. Trách nhiệm pháp lý của tổ chức phát hành ART

Luật MiCA quy định rằng bất kỳ tổ chức nào muốn phát hành ART tại châu Âu đều phải tuân thủ các yêu cầu pháp lý sau:

• Công bố whitepaper chi tiết, mô tả tài sản bảo chứng, cơ chế bảo đảm thanh khoản và quy đổi.

• Đăng ký và xin phép phát hành tại cơ quan quản lý quốc gia (NCA).

• Tuân thủ tỷ lệ bảo chứng tài sản 1:1, đồng thời thực hiện kiểm toán định kỳ.

• Nếu ART được coi là “significant token” (tức có quy mô lớn), sẽ bị giám sát thêm bởi Cơ quan Ngân hàng châu Âu (EBA).

2.3. Phân biệt ART và EMT

Một số ART có thể giống với E-money token nếu chỉ neo vào tiền pháp định. Tuy nhiên, điểm phân biệt là:

• ART: neo theo nhiều loại tài sản hoặc giá trị.

• EMT: chỉ neo theo một loại tiền pháp định duy nhất.

Do đó, phân loại đúng là rất quan trọng vì sẽ quyết định nghĩa vụ pháp lý và cơ quan giám sát khác nhau.

---

3. So sánh kinh nghiệm pháp lý quốc tế

Quốc gia	Cách tiếp cận với token bảo chứng
EU (MiCA)	Phân loại rõ ART, EMT, yêu cầu cấp phép, kiểm toán
Hoa Kỳ	Nếu token có yếu tố đầu tư → coi là chứng khoán, điều chỉnh bởi SEC
Singapore	MAS yêu cầu công bố whitepaper, kiểm toán nếu có yếu tố tài chính
Thụy Sĩ	Phân loại ART là tài sản tài chính, yêu cầu minh bạch và giám sát
Nhật Bản	Giám sát ART theo luật tài chính và luật chuyển tiền
Hồng Kông	Khuyến nghị phân loại rõ, thử nghiệm ART trong sandbox fintech

---

4. Thực trạng tại Việt Nam và khoảng trống pháp lý

Hiện nay, pháp luật Việt Nam chưa có văn bản điều chỉnh rõ ràng đối với token bảo chứng tài sản (ABT/ART). Một số vấn đề chính bao gồm:

• Bộ luật Dân sự (2015) chưa công nhận token là tài sản hay quyền sở hữu số.

• Luật Chứng khoán và Luật Ngân hàng chưa đưa ra quy định phân loại hoặc quản lý tài sản số gắn với tài sản truyền thống.

• Không có quy định về trách nhiệm pháp lý của tổ chức phát hành token bảo chứng tại Việt Nam.

• Thiếu khung pháp lý về công bố whitepaper, kiểm toán tài sản bảo chứng, hay quản lý thanh khoản, quy đổi.

---

5. Kiến nghị xây dựng chính sách cho Việt Nam

Để xây dựng hành lang pháp lý phù hợp với thông lệ quốc tế và bảo vệ nhà đầu tư, Việt Nam có thể áp dụng một số giải pháp như sau:

• Sửa đổi Bộ luật Dân sự, bổ sung khái niệm “tài sản số” và công nhận token là một loại quyền tài sản.

• Ban hành Nghị định hoặc Thông tư hướng dẫn, phân loại rõ các loại token (utility, investment, asset-referenced).

• Yêu cầu tất cả tổ chức phát hành ART/ABT tại Việt Nam phải công bố whitepaper, nêu rõ tài sản bảo chứng, cam kết pháp lý và trách nhiệm quy đổi.

• Thành lập cơ quan giám sát liên ngành, gồm Ngân hàng Nhà nước, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Bộ Tư pháp để xử lý các vấn đề liên quan đến token bảo chứng.

• Thử nghiệm sandbox pháp lý, cho phép một số doanh nghiệp công nghệ tài chính triển khai ART dưới sự giám sát có kiểm soát từ cơ quan nhà nước.

---

6. Kết luận

Asset-referenced token là công cụ then chốt trong quá trình số hóa tài sản thực, giúp kết nối thế giới vật lý với blockchain. Với sự phát triển mạnh mẽ của thị trường tài sản số, việc Việt Nam xây dựng khung pháp lý riêng cho ART là điều cấp thiết. Luật MiCA cung cấp một mô hình hợp lý để tham khảo. Khi có hành lang pháp lý rõ ràng, Việt Nam không chỉ bảo vệ nhà đầu tư mà còn tạo điều kiện thu hút dòng vốn số hóa, mở rộng thị trường tài chính bền vững.

---

Bản quyền bài viết: Luật sư Vũ Ngọc Dũng – Giám đốc Công ty Luật 911

Giới thiệu dịch vụ: Công ty Luật 911 cung cấp tư vấn pháp lý toàn diện về tài sản số, luật blockchain, hợp đồng thông minh và xây dựng whitepaper theo chuẩn MiCA, SEC, MAS. Liên hệ nếu bạn cần hỗ trợ thiết lập dự án token hợp pháp tại Việt Nam hoặc quốc tế.