Phán Quyết CIT Chặn Thuế Của Ông Trump: Tác Động Và Ý Nghĩa Pháp Lý

Ngày 28/5/2025, Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ (CIT) tại Manhattan đã ra phán quyết chặn các chính sách thuế nhập khẩu mà cựu Tổng thống Donald Trump ban hành theo Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp (IEEPA). Đây là một bước ngoặt lớn đối với chiến lược thương mại gây tranh cãi suốt nhiều năm qua của ông Trump.

1. Căn cứ pháp lý bị bác bỏ

Theo CIT, việc ông Trump sử dụng IEEPA để áp thuế nhập khẩu là vượt quá thẩm quyền. Luật này được thiết kế chủ yếu để phong tỏa tài sản hoặc trừng phạt quốc tế, không phải điều chỉnh thuế. CIT nhấn mạnh rằng Hiến pháp Mỹ trao quyền kiểm soát thương mại cho Quốc hội, không phải Tổng thống.

2. Những hệ quả pháp lý quan trọng

• Các mức thuế áp lên Mexico, Canada, Trung Quốc vì lý do nhập cư, fentanyl sẽ bị đình chỉ.
• Ông Trump không thể viện dẫn tình trạng "khẩn cấp kinh tế" để tự ý áp thuế mới trong tương lai.
• Phán quyết khẳng định sự giới hạn quyền hành pháp và bảo vệ thẩm quyền của Quốc hội trong điều tiết thương mại quốc tế.

3. Tác động chính trị và kinh tế

Phán quyết là đòn giáng mạnh vào chủ trương "áp thuế để đàm phán" của Trump, vốn là trung tâm trong chiến dịch "Nước Mỹ trên hết". Với hàng loạt các thỏa thuận thương mại đang diễn ra (Anh, Trung Quốc), phán quyết CIT khiến các cam kết của Mỹ có thể bị hoài nghi. Hơn nữa, chiến lược thương mại dựa trên áp lực thuế nay bị xem là vi hiến, buộc các chính phủ sau phải thay đổi cách tiếp cận.

4. Quyền kháng cáo và giới hạn còn lại

Chính quyền Trump đã kháng cáo, tuy nhiên nếu Tòa phúc thẩm và Tối cao giữ nguyên, quyền áp thuế của Tổng thống sẽ bị thu hẹp đáng kể. Dù vậy, ông Trump vẫn có quyền áp thuế tạm thời 15% trong 150 ngày theo Mục 122 của Luật Thương mại 1974, và các mức thuế theo Mục 232 (liên quan đến an ninh quốc gia) vẫn được duy trì.

5. Ý nghĩa pháp lý sâu xa

Phán quyết này tái khẳng định nguyên tắc phân quyền tại Mỹ: Quyền lập pháp và đánh thuế phải thuộc về Quốc hội. Tòa án đã không đánh giá liệu việc áp thuế có hiệu quả hay không, mà đơn thuần xác định liệu Tổng thống có quyền làm vậy theo luật hay không.

6. Tác động lâu dài

Hàng loạt vụ kiện khác đang chờ xử lý. Nếu cùng quan điểm với CIT, chính sách thương mại dựa trên quyền khẩn cấp sẽ bị chấm dứt. Các Tổng thống sau sẽ phải tuân theo quy trình Quốc hội hoặc sử dụng điều tra thương mại có quy trình minh bạch hơn.

Công ty Luật 911 - Tư vấn Pháp luật về tài sản số, tài sản mã hoá, blockchain, crypto và AI.

Liên hệ: Luật sư tư vấn để được hỗ trợ.

Bài viết của Luật sư Vũ Ngọc Dũng - Ghi rõ nguồn khi sao chép