Big C Việt Nam có tiền thân là hệ thống siêu thị Cora, dưới sự quản lý của Tập đoàn Bourbon (Pháp). Năm 1998, sau nhiều năm hoạt động trong lĩnh vực thực phẩm, đường tinh chế, dịch vụ hàng hải..., Bourbon thành lập Công ty Vindémia và khai trương siêu thị đầu tiên ở Việt Nam mang phong cách Pháp với thương hiệu Cora tại Đồng Nai. Công ty này cũng có một phần vốn của Casino Group. 

Chi phí đầu tư Cora Đồng Nai khi đó vào khoảng 54 triệu USD, trong đó có 65% vốn của Bourbon và 35% còn lại của Donimex - một doanh nghiệp xuất nhập khẩu nhà nước trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Siêu thị có diện tích hơn 18 ha với 391 nhân viên. Là siêu thị đầu tiên trên địa bàn Đồng Nai nên Cora đã đón nhận một lượng khách đến mua sắm và tham quan đông đảo, dù địa điểm ở cách trung tâm Biên Hòa đến hơn 10km. Các chuyên gia trong lĩnh vực bán lẻ khi đó nhận định, Cora Đồng Nai thành lập bối cảnh khá thuận lợi, không chịu sự cạnh tranh khốc liệt vào thời điểm đó vì các đối thủ cạnh tranh tại Việt Nam như Co.op mart, Citimart, Maximark đều vẫn nhỏ cả về số lượng và quy mô. 

Tập đoàn Casino chính thức tiếp quản hệ thống siêu thị Big C từ năm 2003. Ảnh: PV

Với thuận lợi đó, năm 2000 và 2001, 2 siêu thị tiếp theo của Cora lần lượt ra đời tại TP HCM và cũng đón lượng khách hàng tương đương như ở Đồng Nai. Không có số liệu thống kê cụ thể trong giai đoạn này nhưng một chuyên gia lâu năm trong lĩnh vực cho biết, doanh thu ước tính của chuỗi siêu thị này vào khoảng 500 triệu đồng mỗi ngày. Tốc độ tăng doanh thu hàng năm vào khoảng 10%. Chủ sở hữu của hệ thống Cora khi đó dự kiến đạt lợi nhuận sau năm thứ 3. 

Năm 2003, Bourbon thông báo hệ thống siêu thị Cora tại Việt Nam sẽ đổi tên do chủ sở hữu thương hiệu này tại Pháp ngừng ký kết hợp đồng cho mượn tên. Siêu thị chính thức được mang tên Big C - thương hiệu thuộc sở hữu của Casino Group. Vào thời điểm đó, thương hiệu Big C đã trở nên rất phổ biến tại Thái Lan nhưng nhiều chuyên gia từng lo ngại, Cora đã có tiếng tăm khá tốt tại Việt Nam nhiều năm qua, việc đổi tên thành Big C sẽ khiến hệ thống siêu thị này kém sức cạnh tranh so với các đối thủ đang nổi lên rất nhanh. 

Mặc dù vậy, cuối năm đó, Vindémia vẫn quyết định Bắc tiến với thương hiệu mới và khởi công siêu thị thứ 4 của mình có tên gọi Big C Thăng Long (Hà Nội). Đây là liên doanh giữa đơn vị này và Công ty Thăng Long GTC với vốn đầu tư khoảng 30 triệu USD.  

Tuy nhiên, bước chuyển mình của hệ thống siêu thị chỉ thực sự diễn ra sau khi Tập đoàn Casino nhận chuyển nhượng toàn bộ cổ phần Vindémia và tiếp quản việc phát triển Big C Việt Nam. Trong một báo cáo đánh giá riêng về tình hình phát triển phát hành năm 2009, Tập đoàn Casino nhận định từ khi đơn vị này tiếp nhận, hệ thống Big C Việt Nam có tốc độ phát triển rất nhanh khi doanh thu đạt mức tăng trưởng khoảng 45% mỗi năm. Cụ thể, nếu như năm 2002, doanh thu của đơn vị là 336 tỷ đồng thì con số này đã tăng lên gần 10 lần vào năm 2008. Số siêu thị cũng tăng lên gấp 3 lần, đạt con số 9. 

Doanh thu của hệ thống siêu thị Big C Việt Nam từ năm 2002-2014 (đơn vị: tỷ đồng). Nguồn dữ liệu: Casino Group.

Cũng trong báo cáo đó, với doanh thu năm 2009 đạt 4.375 tỷ đồng (khoảng 180 triệu euro), Casino nhận định Việt Nam là một thị trường có tiềm năng to lớn với dân số đông, trẻ. Với đánh giá lạc quan, Casino xây dựng mục tiêu đạt mức tăng trưởng doanh thu những năm sau đó bình quân 25%, đồng thời cải thiện tỷ suất lợi nhuận. 

Những năm tiếp sau đó, doanh thu của Big C tiếp tục tăng trưởng mạnh cùng với sự mở rộng hệ thống. Với việc mở mới trung bình 2-4 địa điểm mỗi năm, hiện hệ thống có 32 siêu thị trên toàn quốc cùng với 10 cửa hàng tiện lợi tại TP HCM và trang thương mại điện tử Cdiscount.vn.  

Trong báo cáo tài chính 6 tháng đầu năm 2015, Casino ghi nhận doanh số của Big C Việt Nam đạt 312 triệu euro (khoảng 7.700 tỷ đồng), tăng 26% so với cùng kỳ năm ngoái, cao hơn mức tăng trưởng của tập đoàn tại châu Á (23%). Lợi nhuận tại Việt Nam cũng tiếp tục đi lên và được hãng đánh giá "hài lòng” trong một bối cảnh suy thoái kinh tế đang diễn ra. Tuy nhiên, so với doanh thu ở các quốc gia khác trong bản đồ kinh doanh của Casino, thị trường Việt Nam lại yếu thế khi chỉ đóng góp chưa đầy 2% cho Tập đoàn. Đó cũng là một trong những lý do khiến Casino lựa chọn Việt Nam để bán lại. 

Tuy nhiên, theo ông Vũ Vinh Phú - Chủ tịch Hiệp hội siêu thị Hà Nội, sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam với quy mô hơn 90 triệu dân cùng với giá trị của thương hiệu Big C đã làm nên sức hút của thương vụ. Đặc biệt, trong bối cảnh tại thị trường Việt Nam, ông Phú cho rằng các nhà bán lẻ đang phải đối mặt với rất nhiều thách thức khi số lượng nhà bán lẻ nội và ngoại ngày càng gia tăng.

"Hầu hết các tập đoàn lớn trên thế giới đều đã gia nhập thị trường bán lẻ Việt Nam với Lotte, Metro, Parkson, Aeon… Ở khối nội, bên cạnh những tên tuổi quen thuộc như Saigon Co.op, Fivimart, Hapro... thì còn có các tay chơi mới, tiềm lực mạnh như Vingroup. Trong bối cảnh đó, nhiều đại gia bán lẻ muốn gia tăng sức mạnh của mình bằng cách thâu tóm, mua lại hệ thống khác cũng là một trong những cách làm hiệu quả, đặc biệt khi Big C đã có thương hiệu tốt", ông Phú nói, đồng thời cũng cho rằng, nhiều doanh nghiệp trong số đó đang tìm cách thâm nhập để nắm trong tay một chuỗi cung ứng từ sản xuất cho tới phân phối. Điều đó càng khiến cuộc chiến cạnh tranh và những thương vụ mua bán trên thị trường này trở nên sôi động hơn trong thời gian tới. 

Ngọc Tuyên

===============

"Nếu các nhà bán lẻ nước ngoài xem Việt Nam là thị trường tiềm năng thì bản thân Saigon Co.op cũng vậy. Cho nên, việc tham gia đấu thầu mua lại hệ thống Big C ở Việt Nam được công ty đánh giá cao và thực sự nghiêm túc trong thương vụ này", Ông Dũng nói.

Trước đó, Bloomberg trích lời một nguồn tin thân cận cho biết đại gia bán lẻ Nhật Bản - Aeon đã gần đạt thỏa thuận mua lại mảng kinh doanh tại Việt Nam của Casino Group, sau khi tập đoàn Pháp bày tỏ ý định.

Thương vụ bán Big C Việt Nam bao gồm 33 siêu thị, 10 cửa hàng tiện lợi và trang thương mại điện tử Cdiscount.vn. Theo Wall Street Journal, Casino đang xem xét hồ sơ của các đơn vị đấu thầu, và các công ty này sẽ phải đưa ra kế hoạch tài chính đầy đủ trước thời điểm giữa tháng 4/2016.

Ngoài 2 doanh nghiệp của Việt Nam nêu trên, thương vụ trên đang nhận được rất nhiều lời đề nghị mua lại từ các tập đoàn lớn trên thế giới như Lotte Group (Hàn Quốc), Central Group, TCC Holding (cùng của Thái Lan), Aeon (Nhật Bản), Dairy Farm International Holdings.

Việt Nam đang được đánh giá là một trong những thị trường bán lẻ tiềm năng nhất trong khu vực Đông Nam Á với doanh số khoảng 110 tỷ USD vào năm ngoái. Đây chính là mảnh đất màu mỡ mà các nhà bán lẻ trên thế giới muốn đánh chiếm.

Theo các chuyên gia kinh tế, cách nhanh nhất để chiếm thị phần là thông qua con đường mua bán, sáp nhập (M&A). Chính vì vậy, khi Casino rao bán Big C là cơ hội cho các tập đoàn lớn chen chân vào Việt Nam nhanh hơn. Đặc biệt, Big C là đơn vị nằm trong top 3 nhà bán lẻ có độ phủ lớn tại Việt Nam. Hằng năm, đơn vị này đón hơn 50 triệu lượt khách mua sắm, tăng trưởng luôn đạt mức 2 con số.

Thi Hà

==========

Những đại gia ngoại muốn mua Big C Việt Nam

Berli Jucker, Central Group (Thái Lan), Lotte Group (Hàn Quốc) đang là những cái tên tích cực trong cuộc đua sở hữu chuỗi bán lẻ đã hoạt động lâu năm tại Việt Nam.Doanh thu bán lẻ tăng và đầu tư từ nước ngoài bùng nổ đã giúp kinh tế Việt Nam tăng trưởng nhanh suốt thập kỷ qua. Ông Tos Chirativath, Chủ tịch kiêm CEO Central Group - tập đoàn bán lẻ lớn nhất Thái Lan từng đánh giá Việt Nam là thị trường tiềm năng lớn với 90 triệu dân. Trong đó 60% ở độ tuổi lao động và có khả năng chi trả cao. "Việt Nam đã và đang trở thành thị trường mục tiêu tuyệt vời và hứa hẹn cho các nhà đầu tư trong lĩnh vực bán lẻ, trong đó có Thái Lan", vị này cho biết.

Vì thế, khi Casino Group (Pháp) - đơn vị sở hữu thương hiệu Big C Việt Nam thông báo kế hoạch bán chuỗi siêu thị ở Việt Nam để tái cơ cấu, nhiều hãng bán lẻ nước ngoài đã không bỏ qua cơ hội này. Reuters cho biết hôm qua (10/3) là hạn chót để các hãng nộp hồ sơ ban đầu chào mua Big C Việt Nam. Còn Bloomberg cũng tiết lộ TCC Holding, Lotte Group và Central Group nằm trong số các công ty đã nộp đơn.

1. Berli Jucker

Tỷ phú Charoen Sirivadhanabhakdi - Chủ tịch Berli Jucker. Ảnh: Forbes

Giữa tháng 1, Berli Jucker thông báo đang nhắm tới mua mảng kinh doanh tại Việt Nam của Casino Group. Berli Jucker thuộc TCC Holding - công ty của tỷ phú giàu nhì Thái Lan - Charoen Sirivadhanabhakdi.

Hãng cho biết do nhu cầu từ thị trường trong nước yếu, họ muốn theo đuổi chính sách tích cực mở rộng sang nước ngoài. Cụ thể là các thị trường châu Á đang tăng trưởng nhanh, như Campuchia, Lào và Việt Nam, Nutt-Hathai Thanachairunsiri - người phụ trách quan hệ cổ đông của tập đoàn cho biết trên Reuters.

Berli Jucker thành lập năm 1882, là tập đoàn đầu tư phân phối, tiếp thị và sản xuất của Thái Lan với vốn hóa khoảng 59,3 tỷ Baht (khoảng 1,68 tỷ USD). Hoạt động kinh doanh của BJC được phân thành 5 chuỗi cung ứng chính gồm bao bì, tiêu dùng, chăm sóc sức khỏe - kỹ thuật, bán lẻ và chuỗi cung ứng khác. Tập đoàn có 6 văn phòng tại Đông Nam Á với tổng doanh thu năm 2013 khoảng 1,3 tỷ USD. 

Hồi tháng 1, Berli Jucker cũng đã hoàn tất mua lại Metro Cash & Carry Việt Nam với giá 655 triệu euro.

2. Central Group

Gia đình tỷ phú Chirathivat đã mở một trung tâm mua sắm tại Hà Nội năm 2014.

Chỉ vài ngày sau khi thông tin Berli Jucker muốn mua Big C Việt Nam được phát ra, Central Group cũng tỏ ý muốn mua mảng hoạt động của Casino Group tại cả Việt Nam và Thái Lan. Thời gian gần đây, Central rất tích cực mua các tài sản bên ngoài để mở rộng hoạt động ra khu vực Đông Nam Á và châu Âu.

Tập đoàn Central Group do ông Tiang Chirathivat sáng lập năm 1927. Năm 1957, Samrit Chirathivat - con trai ông Tiang tiếp tục kế thừa sự nghiệp và khánh thành khu trung tâm mua sắm đầu tiên ở Thái Lan, là Central Department Store tại Wang Burapha, Bangkok.

Hiện tại, cháu nội ông Tiang Chirathivat - Tos Chirathivat là CEO Central Group. Tài sản lớn nhất của gia đình là Central Retail - một trong những tập đoàn bán lẻ lớn nhất Thái Lan, sở hữu các trung tâm mua sắm như Central, Robinson, Zen, La Rinascente (Italy).

3. Lotte Group

Lotte Group cũng muốn sở hữu Big C Việt Nam. Ảnh: Asia One

Cuối tháng 1, Reuters đưa tin Lotte Shopping (thuộc Lotte Group) cũng sẽ tham gia cuộc đua sở hữu Big C Việt Nam. Lotte Shopping là chuỗi trung tâm mua sắm tổng hợp lớn nhất Hàn Quốc, hoạt động trong 5 mảng - trung tâm thương mại, cửa hàng giảm giá, tài chính, cửa hàng điện tử và các mảng kinh doanh khác.

Mảng trung tâm thương mại điều hành các chuỗi trung tâm thương mại mang thương hiệu Lotte. Mảng cửa hàng giảm giá sở hữu chuỗi cửa hàng giảm giá Lotte và Lotte Mart. Mảng tài chính chủ yếu tham gia phát hành và quản lý thẻ tín dụng, thẻ trả trước. Mảng cửa hàng điện tử quản lý các cửa hàng điện tử. Còn mảng kinh doanh khác liên quan đến siêu thị, rạp phim và kênh mua sắm qua truyền hình.

Năm 2014, công ty này đạt doanh thu 23 tỷ USD với lợi nhuận 509 triệu USD.

4. Dairy Farm International Holdings

7 Eleven là một trong các thương hiệu của Dairy Farm. Ảnh: Reuters

Thông tin hãng này muốn mua Big C Việt Nam được phát đi cuối tháng 1. Khi ấy, Dairy Farm cho biết họ vẫn đang thảo luận giá mua với các ngân hàng.

Dairy Farm là tập đoàn bán lẻ lớn thứ 2 tại Singapore và Hong Kong (Trung Quốc). Đến cuối tháng 6/2015, hệ thống của hãng có khoảng 6.400 cửa hàng với hơn 170.000 nhân viên. Dairy Farm hoạt động trên các mảng - siêu thị, đại siêu thị, cửa hàng tiện lợi, cửa hàng chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp, cửa hàng đồ nội thất với nhiều thương hiệu như 7-Eleven, Cold Storage, Guardian, Wellcome, Giant, Hero...

Doanh thu năm 2014 của đơn vị này vào khoảng 13 tỷ USD. Dairy Farm International Holdings đã niêm yết tại sàn London, Bermuda và Singapore. Mọi hoạt động của hãng được điều hành từ Hong Kong (Trung Quốc) bởi Dairy Farm Management Services.

5. Aeon

Aeon là hãng bán lẻ hàng đầu Nhật Bản. Ảnh: Reuters

Cuối tháng 1, Reuters cũng trích lời một nguồn tin cho biết Tập đoàn bán lẻ Nhật Bản Aeon cũng đang cân nhắc đề nghị về việc tham gia cuộc đua này. Tuy nhiên, theo vị này, Aeon chưa có thêm động thái tích cực nào.

Aeon thành lập năm 1758, là hãng bán lẻ có doanh thu hoạt động cao nhất ngành tại Nhật Bản trong 4 năm tài chính gần đây. Theo số liệu trên website, tính đến tháng 2/2015, hãng có hơn 600 cửa hàng, 207 trung tâm mua sắm và 440.000 nhân viên. Aeon gia nhập thị trường Việt Nam từ năm 2008.

Hà Thu

( NGHỀ LUẬT SƯ TỔNG HỢP WWW.NGHELUATSU.COM )