( Bài nghiên cứu của Luật sư Vũ Ngọc Dũng về bổ sung các quy định liên quan tới tài sản số )

Việc sửa Bộ luật Dân sự (BLDS) để bổ sung tài sản số vào khái niệm “tài sản” và “quyền sở hữu” là bắt buộc nếu Việt Nam muốn:

• Điều chỉnh pháp lý các loại tài sản số (token, dữ liệu, NFT, phần mềm…);

• Tránh khoảng trống pháp lý, ngăn ngừa rủi ro tranh chấp;

• Bảo đảm quyền sở hữu, chuyển nhượng, thế chấp, thừa kế tài sản số;

• Đáp ứng cam kết quốc tế về quyền tài sản (WTO, CPTPP, EVFTA).

⚖️ I. Vì sao phải sửa Bộ luật Dân sự?

1. Khái niệm “tài sản” hiện hành không bao phủ tài sản số

Theo Điều 105 BLDS 2015:

“Tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản.”

→ Vấn đề: “Tài sản số” không phải là vật, cũng không hẳn là “giấy tờ có giá”, và chưa có quy định rõ là quyền tài sản.

⛔ Ví dụ:

• Token, NFT, dữ liệu cá nhân, AI model, phần mềm game... hiện không được xác định rõ là tài sản trong pháp luật dân sự hiện hành.

2. Không có quy định cụ thể về quyền sở hữu tài sản số

BLDS hiện chỉ quy định về:

• Quyền sở hữu tài sản vật chất;

• Quyền sử dụng, định đoạt tài sản hữu hình.

→ Dẫn đến:

• Không thể làm hợp đồng mua bán/cho thuê NFT, token;

• Không thể kê khai hoặc thế chấp tài sản số;

• Không thể xử lý tài sản số khi phá sản, chia thừa kế, ly hôn...

 II. Cần sửa, bổ sung những điều khoản nào?

✅ 1. Sửa Điều 105 BLDS (Khái niệm tài sản)

Hiện hành:

“Tài sản bao gồm vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản.”

Đề xuất sửa:

“Tài sản bao gồm vật, tiền, giấy tờ có giá, tài sản số và các quyền tài sản khác theo quy định pháp luật.”